بررسی اثر تریاک، متآمفتامین و دارو های سم زدایی بر فنوتایپ و عملکرد سلول های دندریتیک انسان

مقدمه: مطالعات انجام شده در بدن انسان و حیوانات و همچنین در شرایط آزمایشگاهی، دلالت بر این دارد که سوء مصرف اوپیوئیدها ممکن است اثرات ایمونومدولاتوری مخربی بر پاسخ های ایمنی ذاتی و اکتسابی داشته باشد. سلول های دندریتیک دیده بانان سیستم ایمنی اند و به عنوان پلی میان پاسخ ایمنی ذاتی و اکتسابی عمل می کنند. کیفیت پاسخ های ایمنی تحت تاثیر عملکرد، وضعیت بلوغ و فعالیت سلول های دندریتیک قرار دارند. مطالعات اولیه در خصوص اثرات ایمونومدولاتوری مخدر های مختلف، روی لنفوسیت ها به عنوان اولین هدف سلولی انجام می شد. امروزه مشخص شده است که عوامل ایمونومدولاتور، بخش مهمی از اثرات خود بر پاسخ های ایمنی را در سطوح اولیه با مهار تمایز، بلوغ و فعالیت سلول های دندریتیک انجام می دهند. دانش ما در خصوص اثر اپیوئیدها بر سلول های دندریتیک، کم است. هدف از انجام این تحقیق، پی بردن به اثرات ایمونومدولاتوری تریاک، متآمفتامین و داروهای سم زدایی بر زیر مجموعه های سلول های دندریتیک گردش خون معتادان و همچنین اثرات آنها بر تمایز و بلوغ منوسیت های اهداء کنندگان سالم، به سلول های دندریتیک کارآمد بود. مواد و روش ها: دو زیر مجموعه ی اصلی سلول های دندریتیک یعنی سلول های دندریتیک میلوئیدی (cd11c+) و سلول های دندریتیک لنفوئیدی (cd123+) در سه گروه شامل40 داوطلب سالم، 20 معتاد مزمن تریاک، قبل و پس از سم زدایی با متادون و بوپرنورفین، و 20 معتاد مزمن متآمفتامین، قبل و پس از سم زدایی با ریسپریدون و متیل فنیدیت بررسی شد. درصد هر کدام از سلول های دندریتیک cd11c+ و cd123+ در میان گیت مربوط به سلول های تک هسته ای محاسبه شد. در بخش آزمایشگاهی مطالعه، منوسیت های cd14+ انسانی جدا شده از خون محیطی بالغین سالم، با محیط کشت حاوی gm-csf و il-4 جهت ایجاد سلول های دندریتیک کشت داده شد و فنوتایپ و عملکرد سلول های دندریتیک نابالغ و بالغ حاصل از کشت های تیمار شده با تریاک، متآمفتامین و داروهای سم زدایی مورد بررسی قرار گرفت. این سنجش ها شامل ایجاد دستجات هوموتایپ، توان اندوسیتوز (برداشت fitc- دکستران)، بیان شاخص های سطحی (cd1a، cd14، cd11c، cd40، cd83، cd86 و hla-dr) و تولید سایتوکاین (il-10 و il-12p40) بود. جهت ایجاد مدلی شبیه به اعتیاد مزمن به مواد مخدر، در روز 1، 3 و 5 القای سلول های دندریتیک، ماده مخدر مربوطه و در روزهای 2، 4 و 6 ، داروی سم زدایی مربوطه اضافه گردید. نتایج: درصد سلول های دندریتیک تام و سلول های دندریتیک cd11c+ گردش خون معتادان به تریاک و متآمفتامین در مقایسه با کنترل، کاهش یافته بود. بیان hla-dr و cd11c بر سطح سلول های دندریتیک cd11c+ گردش خون معتادان به تریاک و متآمفتامین نیز در مقایسه با کنترل، کاهش نشان می داد. سم زدایی با بوپرنورفین و ریسپریدون باعث اصلاح این کاهش ها شد. اضافه کردن تریاک و متآمفتامین به محیط کشت منوسیت های در حال تمایز به سلول های دندریتیک، باعث کاهش بیان cd1a در مقایسه با کنترل و افزایش بیان cd14 گردید. بعلاوه، تیمار با تریاک در مقایسه با کنترل، کاهش بیان شاخص های cd11c، cd86 و cd83 را در پی داشت. مهار بلوغ با اختلالات عملکردی همچون کاهش ظرفیت اندوسیتوز و مهار ترشح il-12p40 نیز همراه بود. نسبت il-12p40 به il-10 نیز در سلول های دندریتیک مشتق از منوسیت تیمار شده با تریاک، کاهش یافت. تریاک، شکل سلول های دندریتیک را گرد کرد و از ایجاد دستجات هوموتایپ که مشخصه سلول های دندریتیک بالغ در پاسخ به محرک است، جلوگیری نمود. ایجاد دستجات هوموتایپ با بیان شاخص cd86 همخوانی داشت. نتیجه گیری: این اولین مطالعه ای است که اثرات تریاک، متآمفتامین و داروهای سم زدایی را بر سلول های دندریتیک انسان بررسی می کند. از یافته های این مطالعه می توان نتیجه گرفت که تریاک و متآمفتامین از تمایز منوسیت ها به سلول های دندریتیک کارآمد در بدن معتادان جلوگیری می کنند. تریاک و متآمفتامین با ایجاد تاخیر در بلوغ سلول های دندریتیک می توانند باعث ایجاد اثرات ایمونوساپرسیو گذرا بر توانایی سلول های دندریتیک جهت بروز پاسخ سریع و حذف پاتوژن ها شوند. مهار گذرای سیستم ایمنی ممکن است باعث افزایش ابتلا به بیماری های عفونی شود، بویژه اگر مصرف مواد مخدر و برخورد با پاتوژن، همزمان گردد. در مجموع می توان پیشنهاد کرد که تریاک، با هدف قرار دادن عملکردهای ضروری سلول های دندریتیک از جمله ترشح il-12p40 و بیان مولکول های کمک تحریکی، باعث مهار پلاریزه شدن به سمت th1 می شود. یافته های ما نشان داد که بوپرنورفین، نالترکسون و ریسپریدون ممکن است در اصلاح اختلالات ایمونولوژیک ناشی از تریاک و متآمفتامین، مفید باشند. فهم مسیرهای انتقال پیامی که این داروها جهت اصلاح سطح تمایز و بلوغ سلول های دندریتیک استفاده می کنند نیاز به مطالعات آتی دارد.